Aktualności

Pytania otwarte a pytania zamknięte

Tworząc ankietę najczęściej stosuje się najczęściej pytania otwarte lub pytania zamknięte. Analizy statystyczne prowadzone w oparciu o nie przebiegają różnie. Konstruując kwestionariusz i dobierając pytania należy mieć to na uwadze.

Pytania otwarte, czyli takie, w których respondent proszony jest o udzielenie własnej odpowiedzi. Pytań otwartych używa się zarówno w metryczce (najczęściej jest to pytanie o wiek, w którym respondent nie wskazuje przedziału wiekowego, do którego się zalicza, ale samodzielnie podaje liczbę lat) jak i we właściwej części ankiety (np. „Wymień produkty zbożowe, które spożywałeś w ciągu ostatniego tygodnia”).

Pytania o otwartej konstrukcji (czyli takie, w których respondent nie otrzymuje kafeterii, z której wybiera odpowiedź) mogą różnić się pod względem otwartości logicznej. Możemy bowiem skonstruować takie pytanie otwarte, w którym możliwe do udzielenia odpowiedzi są ograniczone (np. „Czy posiada Pan/Pani dyplom ukończenia studiów wyższych?”, „Ile miałeś lat, gdy rozpocząłeś naukę w szkole podstawowej?”, „Czy przyjmujesz obecnie na stałe jakieś leki?”). Możemy też zadać takie pytanie otwarte, w którym różnorodność odpowiedzi udzielanych przez respondentów jest niemożliwa do przewidzenia (np. „Opisz w kilku zdaniach, jaki jest Twój stosunek do przeszczepiania narządów.”).

Zaletą pytań otwartych jest niewątpliwie to, że pozwalają pozyskać bogatsze informacje. Ponadto, respondent nie otrzymuje kafeterii propozycji, w związku z czym zminimalizowany jest wpływ autora kwestionariusza na odpowiedzi udzielane przez respondentów. Uczestnik badania nie jest ograniczony naszymi propozycjami, więc może udzielić odpowiedzi przez nas nieprzewidzianej. Z drugiej jednak strony – pytania otwarte są trudniejsze w interpretacji. 

Pytania zamknięte z kolei to takie, w których respondent proszony jest o wybranie odpowiedzi z przygotowanej przez nas listy (kafeterii).  Pytanie takie może mieć charakter pytania z możliwością jednokrotnego lub wielokrotnego wyboru. Możemy też wprowadzić dodatkowe warunki, np. poprosić respondenta o to, aby wybrał trzy najważniejsze odpowiedzi, maksymalnie dwie odpowiedzi albo co najmniej trzy odpowiedzi – możliwości w tym zakresie są nieograniczone. Niewątpliwą zaletą pytań otwartych jest to, że wykonywane na nich obliczenia statystyczne są mniej skomplikowane. Z drugiej jednak strony pytania zamknięte mają swoje wady – przede wszystkim: kafeterię tworzy autor kwestionariusza, zaproponowane przez niego odpowiedzi zawężają możliwości wypowiedzi respondenta. Z tego powodu czasami wybiera się opcję pośrednią – tworzy się pytania półotwarte, w których respondent dostaje do wyboru listę odpowiedzi, ale ma też możliwość podania własnej. 

Jeśli nie wiesz, jak skonstruować pytania do kwestionariusza, chętnie Ci pomożemy zarówno przy jego tworzeniu jak i przy dalszej analizie statystycznej wyników Twoich badań.